O faiga palota fa'aleaganu'u e tele fa'alavelave i aso nei o so'otaga feso'ota'i, e pei o fa'alavelave saogalemu ma fa'afitauli manino. O le faʻatinoina o se faiga palota i luga o le initaneti e faʻavae i luga o tekinolosi poloka poloka e foliga mai o se fofo talafeagai i nei popolega.
Ae, e faapefea ona aoga lena mea?
E mafai ea e se poloka poloka ona fa'amautinoaina fa'amaumauga e fa'asalaina ma fa'aleleia atili le talitonuga o tagata palota e ala i le fa'aogaina o le natura fa'atauva'a o poloka poloka? A'o fa'atautaia e le sosaiete fa'alavelave fa'aonaponei, e ono mana'omia se faiga fa'apena e fa'aosofia ai le auai fa'atemokalasi, fa'afaigofie faiga palota, ma fa'amautinoa le fa'amaoni o faiga palota.
Se'i o tatou su'esu'e atili.
O Se Talaʻaga Iti
O le manatu o le faʻaaogaina o tekinolosi poloka poloka mo faiga palota na tulaʻi mai i le tali atu i le faʻatupulaia o faʻafitauli na feagai ma faiga palota masani. O atugaluga e uiga i le saogalemu, manino, ma le faamaoni o faiga palota na tupu aʻo faʻalauteleina tekinolosi ma faʻateleina fesoʻotaʻiga faʻatekonolosi le lalolagi.
O lenei mea na faʻamalosia ai tagata atamamai ma inisinia e mafaufau i manatu fou e mafai ona suia ai faiga faʻapolokiki.
O le poloka poloka, muamua na faamatalaina i le 2008 e se tagata e le o taʻua poʻo se vaega i lalo o le pseudonym Satoshi Nakamoto, na maua le lauiloa i le faʻaofiina o Bitcoin i le 2009. Blockchain e naʻo se faʻasalalauga faʻasalalau, tufatufaina atu e malupuipuia, faʻamaonia, ma manino faʻamaumau fefaʻatauaiga.
O lona fausaga e faʻaumatia ai le manaʻoga mo tagata ogatotonu ma pulega tutotonu, ma avea o se filifiliga sili ona lelei mo talosaga e manaʻomia ai le faʻalagolago ma le le mafai ona suia.
O le manuia o Bitcoin na faʻaalia ai le malosi o poloka poloka i fefaʻatauaiga tau tupe, faʻaosofia tagata mafaufau i luma e suʻesuʻe lona faʻaoga i isi pisinisi, e pei o le palota. O manatu autu a Blockchain, e aofia ai le faʻavasegaina, faʻamaoni o faʻamaumauga, ma faiga faʻavae, na ofoina atu se tali talafeagai i mataupu ua leva ona feagai ma faiga palota.
Aʻo amata ona suʻesuʻeina e le au atamamai ma tagata faʻatekonolosi le avanoa o se faiga palota faʻavae poloka poloka, na maua ai le malosi. Na amata ona alia'e mai nisi o pepa tau a'oa'oga ma tala o su'esu'ega, e iloilo ai fa'amanuiaga ma fa'alavelave e mafai ona fa'atūina se faiga fa'apea.
O se taunuuga, o le manatu o le palota i luga o le initaneti e faʻaaoga ai poloka poloka na tupu mai i se manatu i se auala talafeagai mo le faʻafouina o auala e faʻatautaia ai e sosaiete faiga palota.
O Fa'amanuiaga o Faiga Palota Fa'avae Blockchain
O se tasi o faʻamanuiaga muamua o se faiga palota i luga ole laiga poloka poloka o lona saogalemu ma le manino. O le faʻavasegaina o le faʻaogaina o poloka poloka o lona uiga o palota e faʻamaumau i totonu o se tusi faʻamaonia ma le le mafai ona suia, e matua faʻaitiitia ai le avanoa o le hacking poʻo le faʻafefe.
O lenei tulaga maualuga o le saogalemu e siitia ai le auai o tagata palota ma le auai e ala i le fausiaina o le faatuatuaina o tagata palota, pulega o faigapalota, ma isi paaga.
'ese'ese auala mo le fa'aogaina o Blockchain e fa'atino ai faiga palota i luga ole laiga
Faiga o Faiga Palota i luga o le Blockchain
Filifilia o le auala sili ona maliliega o se tasi lea o itu sili ona taua faʻapitoa o le faʻatinoina o palota i luga ole laiga ile poloka poloka. O le algorithm consensus ua filifilia e aafia ai le auala e faʻamaonia ai palota ma faʻamaumau i luga o le poloka poloka.
E lua filifiliga e su'esu'eina soo o le faamaoniga o le galuega (PoW) ma le faamaoniga o le siteki (PoS).
Faamaoniga o le Galuega (PoW)
Manatu i le Fa'amaoniga o Galuega (PoW) e fai ma tauvaga e fo'ia paso. O tagata auai (miners) e tauva e foia tala faigata o le matematika e faaaoga ai a latou komepiuta i lenei taaloga. O le tagata miner muamua e maua le fofo talafeagai e tauia mo a latou taumafaiga e ala i le faʻaopoopoina o se poloka fou o fefaʻatauaiga i le poloka poloka.
O le fofoina o nei paso e mana'omia ai se aofa'iga tele o le mana fa'agaioiga, ma avea ai ma se galuega faigata.
O le puipuiga a le PoW e afua mai i le mea moni e tatau i le au maina ona faʻaaogaina punaoa moni o le lalolagi e taʻalo ai le taʻaloga e foia ai le paso, e pei o le malosi ma komepiuta faʻapitoa. O le taimi lava e tuʻuina atu ai se poloka i le poloka poloka, e matua le mafai lava ona suia pe faʻafefe i faʻamatalaga i totonu o lena poloka.
E mafua ona o le suia o soʻo se mea i totonu o le poloka e manaʻomia ai le toe faia o galuega uma e foia ai le paso mo poloka uma o loʻo mulimuli mai, lea e toetoe lava a le mafai.
Faamaoniga o Galuega (PoW) mo le Palota: O tagata palota i se faiga palota i luga o le initaneti e fa'avae i le PoW e mafai ona auai i le faiga o le fofoina o paso. O palota taitasi e mafai ona avea o se paso, ma tagata palota (po o latou komepiuta) o loo tauva e foia.
O le tagata manumalo o le a avea ma uluai palota talafeagai e foia ma faaopoopo i le poloka poloka. Ae ui i lea, o le PoW e le mafai ona avea ma filifiliga sili mo faiga palota ona e paie, malosi-malosi, ma e le maua ai le faʻaogaina manaʻomia mo se numera maualuga o tagata palota.
Faamaoniga a le Siteki (PoS)
Sei o tatou talanoaina nei le Faamaoniga o le Siteki (PoS). Manatu i le PoS o se faiga palota lea e iai i sui auai (tagata fa'amaonia) le malosi e palota ai e tusa ma le aofa'i o fa'ailoga latou te umia. O tagata faʻamaonia e filifilia faʻafuaseʻi i lenei faiga e fausia ai poloka fou ma faʻamaonia fefaʻatauaiga.
O le tele o faʻailoga a le tagata faʻamaonia "siteki" poʻo le lokaina e fai ma faʻamaoniga, o le tele foi lea o le a filifilia i latou e fausia se poloka.
PoS, e le pei o le PoW, e le manaʻomia le faʻatauvaʻa paso. O tagata faʻamaonia e filifilia i se auala e sili atu ona vaʻaia ma faʻamaonia, faʻavae i luga o le numera o faʻailoga latou te naunau e "peti" i luga o le faiga.
E fa'amalosia le au fa'amaonia e fa'amaoni ona e ono leiloa a latou fa'ailoga fa'ailoga pe a latou taumafai e fa'a'ole'ole pe fa'aogaina le faiga.
Faamaoniga o le Siteki (PoS) mo Palota: I se tulaga lautele, PoS e sili atu ona fetaui mo faiga palota i luga ole laiga. O le a le auai tagata palota i so'o se fofo-paso i se faiga palota fa'avae PoS. Nai lo lena, o tagata fa'amaonia o le a filifilia fa'afuase'i e fa'atatau i le aofa'i o fa'ailoga o lo'o ia i latou ma fa'ailoga.
O le a sosoo ai le fausia e le au fa'amaonia ma fa'aopoopo i poloka poloka poloka o lo'o iai palota fa'amauina.
O lenei metotia o le a sili atu le saoasaoa, itiiti le malosi-malosi, ma sili atu ona faʻaogaina mo le tele o palota. O le PoW ma le PoS e iai mea lelei ma faʻaletonu, ma o le filifiliga o le faʻaogaina o faiga e faʻamoemoeina e le faiga palota i luga ole laiga o sini ma faʻamoemoega.
O tagata suʻesuʻe ma atinaʻe o loʻo suʻe i taimi uma ni auala fou ma faʻaleleia atili e faʻaogaina ai tekinolosi poloka poloka e fausia ai faiga palota i luga ole laiga malupuipuia, lelei, ma faʻatuatuaina.
Puipuiga fa'alilolilo ma fa'amaoniga fa'asinomaga
O faiga palota i luga ole laiga e mana'omia ai se faiga e fa'amaonia ai fa'amatalaga e fa'atuatuaina ma malupuipuia. E masani ona fa'aogaina auala fa'akomepiuta i faiga palota fa'avae poloka poloka e ofo atu ai fa'amatalaga fa'alilolilo ae fa'amaonia.
Homomorphic encryption ma zero-malamalama faamaoniga o auala fa'apitoa e mafai ai e tagata palota ona fa'aalia lo latou agava'a e aunoa ma le fa'ailoaina o fa'amatalaga patino.
Homomorphic Encryption
Homomorphic encryption ose fa'atekonolosi fa'atekonolosi malosi lea e mafai ai ona fa'atautaia fa'asologa o fa'amatalaga fa'ailoga e aunoa ma le fa'ailoaina o fa'amatalaga muamua. O lona uiga e mafai e tagata palota ona faʻailoga a latou palota aʻo leʻi tuʻuina atu i le poloka poloka i le tulaga o le palota i luga ole laiga.
O palota e malupuipuia ma faalilolilo pe a uma ona faʻailoga, faʻamautinoa o le palota moni e tumau pea le faalilolilo.
A o'o i le taimi e faitau ai palota, e mafai ona fa'ailoga ma faitau fa'ailoga palota e aunoa ma le fa'aalia o filifiliga palota a tagata ta'ito'atasi.
Talu ai ona o le faiga o le decryption e faia i totonu o se siosiomaga malupuipuia ma faʻatulafonoina, o le faʻamatalaga o le tagata palota ma a latou palota saʻo e tumau faʻalilolilo, e faʻaumatia ai le avanoa e faʻaogaina ai le palota poʻo le faʻamalosi.
ZKPs (Sero-Malamalama Fa'amaoniga)
O le isi auala faʻataʻitaʻi faʻaogaina i faiga palota poloka poloka e faʻamaonia ai le faʻamaoni o se faʻamatalaga e aunoa ma le faʻaalia o soʻo se faʻamatalaga patino e uiga i le faʻamatalaga lava ia e leai se poto.
I le tulaga o le palota, o le ZKP e mafai ai e tagata palota ona fa'aalia lo latou agava'a e aunoa ma le fa'ailoaina o fa'amatalaga patino e pei o lo latou fa'asinomaga po'o fa'amaoniga patino.
O se tagata palota, mo se faʻataʻitaʻiga, e mafai ona faʻaogaina se Zero-Knowledge Proof e faʻamaonia ai o ia o se tagata palota resitala e aunoa ma le faʻaalia o latou igoa, tuatusi, poʻo soʻo se isi faʻamatalaga maaleale. O lenei fa'amaumauga e fa'amaonia ai le agava'a o le tagata palota e palota e aunoa ma le fa'aleagaina o latou tulaga faalilolilo.
E ala i le fa'afaigaluegaina o ZKP, e mafai ai e tagata palota ona auai ma le mautinoa i le faiga palota, ma le iloa o lo'o fa'amaonia lo latou fa'asinomaga ma o lo'o faitau lelei a latou palota.
I poloka poloka-faʻavae faiga palota i luga ole laiga, o le tuʻufaʻatasiga o le faʻailoga Homomorphic ma Zero-Knowledge Proofs e maua ai se faʻavae malosi mo le puipuia o le tagata lava ia ma faʻamaoniga faʻamaonia.
E mafai e tagata palota ona palota e aunoa ma le faailoaina o igoa, ma e natia o latou igoa mai le sa'ilia. I le taimi lava e tasi, e mafai e le au fai palota ona fa'amaonia le agava'a o tagata palota e aunoa ma le mauaina o so'o se fa'amatalaga ma'ale'ale a le tagata lava ia, e fa'amautinoa ai le fa'amaoni ma le fa'atulafonoina o faiga fa'atemokarasi.
O nei faiga fa'ata'oto e taua tele i le fa'atupuina o le fa'atuatuaina ma le fa'atuatuaina i faiga palota i luga o le initaneti, ma fa'atupu atili ai ona latou tete'e atu i fa'amata'u fa'amata'u saogalemu ma fa'amautinoaina le le ta'ua o tagata ta'ito'atasi.
Konekarate Atamai mo Tulafono Faiga Palota
O tulafono faatonutonu o le faiga palota e mafai ona faʻamalamalamaina e ala i konekarate atamai, faʻapipiʻi tulafono faʻatinoina i luga ole poloka poloka. O nei konekarate o le a iai le malosi e faatino ai faiga palota e pei o le amataga ma le fa'ai'uga o vaitaimi palota, fa'asologa o palota, ma fa'ailoa otometi tagata manumalo.
O faiga palota i luga ole laiga e mafai ona sili atu le tutoʻatasi ma le manino e ala i le faʻaogaina o konekarate atamai, lea e faʻaumatia ai le manaʻoga mo le faʻaogaina o tagata ma le faʻaogaina.
Otometi Faiga Palota
O konekarate atamai e mafai ai ona fa'autometi nisi o faiga palota. A maeʻa ona faʻapipiʻi i luga o le poloka poloka, e mafai e konekarate atamai ona faʻamaonia ma faʻamalosia tulafono palota. E mafai ona otometi ona tatala ma tapunia taimi palota, ia mautinoa e na'o le taimi tonu e fai ai le palota.
E le gata i lea, o konekarate atamai e mafai ona faʻamaonia le agavaa o tagata palota, faʻamautinoa e naʻo tagata resitala ma faʻatagaina e mafai ona palota.
Fa'amaufa'ailoga manino ma Fa'asalaina
O le fa'atinoina o konekarate atamai i faiga palota i luga ole laiga e fa'amautinoa ai le manino ma le le suia o fa'amaumauga palota. O palota ta'itasi o lo'o fa'amauina o se fefa'ataua'iga i luga ole poloka poloka ma fa'amautu lelei.
O le taimi lava e faʻaopoopo ai se palota i le poloka poloka, e le mafai ona suia pe aveese, e maua ai se faʻamatalaga manino ma suʻeina palota. O lenei fa'aaliga manino e mafai ona fa'atupuina le fa'atuatuaina o tagata palota, sui tauva, ma isi pa'aga e ala i le fa'atagaina latou e fa'amaonia tutoatasi le sa'o o le palota.
Fa'ate'aina Fa'auala
O konekarate atamai o lo'o galue fa'apitoa, e aunoa ma se mana'oga mo faufautua po'o pulega tutotonu. O lenei faiga tuusa'o a tupulaga i tupulaga e faafaigofieina ai le faiga palota e ala i le faaitiitia o tau pulega ma mea e ono tulai mai ai le faaletonu po o le togafiti.
E mafai e tagata palota ona fa'afeso'ota'i sa'o ma le konekarate atamai, ma o tulafono a le konekarate e fa'amautinoa e sa'o ma saogalemu le faiga palota.
Fa'atosina Fa'afuafua Fa'atosina
I le faʻatusatusaina o faiga faʻapitoa masani, poloka poloka e mafai ona faʻagesegese ma faʻaitiitia le faʻaogaina ona o lona le mafai ona suia ma auala maliliega. O lo'o su'esu'eina fo'i vaifofo fa'afefiloi e fo'ia ai lea fa'atapula'aina.
Malamalama Hybrid Scalability
O le sini o fofo scalability hybrid o le tuʻufaʻatasia lea o faʻamanuiaga o tekinolosi poloka poloka faʻatasi ai ma faʻasologa o fesoʻotaʻiga i fafo-chain poʻo lala-soʻoti e faʻateleina ai fefaʻatauaiga aʻo tausia le saogalemu ma le manino.
O nei fofo o loʻo taumafai e suʻe se paleni i le va o le faʻaogaina o le poloka poloka ma le manaʻomia mo le faʻavaveina o fua faatatau, faʻafaigofie atili mo talosaga tetele e pei o faiga palota i luga ole laiga.
Polokalama Faiga Palota i fafo
O le faiga palota e mafai ona fa'atautaia i fafo o le filifili i faiga fa'ato'a fa'atosina. O faiga palota i fafo e aofia ai sui auai e palota e aunoa ma le faamaumauina manino o palota taitasi i luga o le poloka poloka autu.
O palota e aoina ma fa'agasolo i luga o se isi feso'ota'iga po'o se fa'atonuga e mafai ona fa'atautaia vave le tele o galuega.
I lenei tulaga, nai lo le faamaumauina o palota taitasi, o le poloka poloka e avea ma puna mulimuli ma pule mo le logoina o taunuuga. O lenei metotia e faʻaitiitia ai le faʻalavelave faʻatusatusa i luga o le poloka poloka autu, e mafai ai ona sili atu le faʻaogaina.
So'ai Fa'avae mo Palota
O le isi ta'iala fa'atosina o le fa'atupuina lea o filifili lala fa'apitoa mo le faiga palota. O nei lala lala o loʻo fesoʻotaʻi i le poloka poloka autu ae faʻaaoga auala faʻapitoa ma tulafono e fetaui mo fefaʻatauaiga palota.
O le autu scalability o poloka poloka e fa'aleleia atili e ala i le tu'u'ese'esega o galuega fa'atatau i palota i filifili lala. E mafai e lala lala ona pulea lelei le faiga o faiga palota, e maua ai le vave o le faagasologa o le faiga palota atoa.
Fa'amauina i'uga i luga o le Blockchain Autu
E tusa lava po'o le a le fa'aogaina o le fa'aogaina o le fa'aogaina, o fa'ai'uga sili o le faiga palota e taula saogalemu i luga o le poloka poloka. E fa'amautinoa ai e fa'amaoni ma manino fa'ai'uga palota.
O filifili lala, poʻo faʻasalalauga faʻasalalau, o loʻo nafa ma le faʻavaveina o palota ma le faitauina o faʻaiʻuga, ae o le poloka poloka autu o loʻo galue o se tusi mautu ma le le suia mo le faʻamauina o faʻaiʻuga mulimuli o le palota.
O lenei tu'ufa'atasiga e fa'asaoina ai fa'amanuiaga o le puipuiga ma le tu'ufa'atasiga o poloka poloka a'o fa'atalanoaina fa'afitauli fa'aletonu.
A'oa'oga Palota ma Fa'aoga
O palota i luga ole laiga ile Blockchain e manaʻomia le faʻatalanoaina o aʻoaʻoga faʻaoga ma faʻaoga faʻaoga.
E le mafai e le tagata palota masani ona malamalama atoatoa i tekinolosi poloka poloka.
O le mea lea, o le fatuina o tagata faʻaoga tagata e faaaogaina interfaces ma le ofoina atu o meafaitino e taua tele. E le gata i lea, o le fatuina o feso'ota'iga i luga o le upega tafa'ilagi po'o talosaga feavea'i e mafai ona fa'aleleia atili le avanoa ma fa'alauiloa atili ai le auai o tagata palota.
Su'etusi Tutoatasi ma Malamalama
O le manino ma le le mafai ona suia o tekinolosi poloka poloka e mafai ona fesoasoani e faʻamautinoa le faʻamaonia o taunuuga palota. E mafai e suetusi tuto'atasi ona su'esu'eina le talafaasolopito o fefa'atauaiga a le poloka poloka e fa'amaonia ai le sa'o o le faiga palota.
E maua e tagata palota, sui tauva, ma faalapotopotoga fa'atonutonu le fa'atuatuaga fa'aopoopo ona o le fa'atupuina o le fa'atupula'ia o latou tulaga mautinoa i le le fa'aituau o faiga palota.
Fa'ai'uga: Taliaina Blockchain mo le Lumana'i o le Temokalasi
O faiga palota fa'aleaganu'u e tele fa'alavelave i aso nei o feso'ota'iga so'otaga, e aofia ai fa'alavelave saogalemu ma fa'afitauli manino. O le fa'atinoina o se faiga palota i luga ole laiga poloka poloka e ofoina atu ai se fofo talafeagai i nei atugaluga.
E ala i le fa'aogaina o uiga fa'apitoa ma le le suia o poloka poloka, o sea faiga e mafai ona fa'amautinoa ai fa'amaumauga e fa'asalaina ma fa'amalosia ai le talitonuina o tagata palota, fa'amalosia ai le auai fa'atemokalasi, fa'anatinati faiga palota, ma fa'amautinoa le fa'amaoni o faiga palota.
A o tauivi le sosaiete ma luitau o aso nei, o faiga palota i luga ole laiga poloka poloka e maua ai se auala malosi agai i luma.
E mafai ona tatou fatuina se lumanaʻi e faʻateleina ai le auai faatemokalasi, faʻamalosia le faʻalagolago i faiga palota, ma faʻavae autu autu o le faatemokalasi e faʻamaonia ma le faʻamaoni ma le manino e ala i le taliaina o avanoa e tuʻuina mai e tekinolosi poloka poloka.
O loʻo faʻaauau pea le ala i le faʻaogaina o faiga palota faʻavae poloka poloka, ma e manaʻomia le tele o suʻesuʻega ma le galulue faʻatasi e iloa ai le gafatia atoatoa o lenei tekinolosi faʻalavelave i le faʻamalamalamaina o le lumanaʻi o le faatemokalasi.
Tuua se tali