Lisi o Mataupu[Natia][Fa'aali]
O loʻo i ai le tele o faʻasalalauga ma talanoaga i nei aso e uiga i le lumanaʻi o le initaneti.
O le a avea le Virtual Reality (VR) ma mea masani?
O le a faape'ī le lumanaʻi o ala o faasalalauga lautele?
E ui lava ina matou nofouta i le faʻatupulaia o tekinolosi, e faigata lava ona vaʻai poʻo fea o le a tatou i ai i le isi sefulu tausaga.
E ui lava e faigata ona mateina faʻamatalaga patino, o le toe tepa i tua o loʻo faʻaalia ai se auala manino i luga ole Web 4.0 atonu e foliga mai.
Oso'o mai le Upega Tafa'ilagi 1.0 i le tausaga nei o Web 3.0, ua sili atu le fegalegaleai o le initaneti, sili atu le atamai.
O le taulaiga o le initaneti ua faasolosolo malie atu i tagata faʻaoga ile taimi. Ua matou vaʻaia foʻi le faʻatupulaia o Big Data ma Artificial Intelligence lea e faʻamalosia ai le tatou tamaoaiga numera o loʻo iai nei.
O le toe tepa i tua i lenei evolusione o le a fesoasoani ia i tatou e iloa ai le mea tatou te agai i ai.
O lenei tusiga o le a alu i luga o le talaʻaga o le Upega Tafaʻilagi a le Lalolagi.
O le a matou faʻapuupuu faʻamatalaga taʻitasi o le initaneti e faʻaalia ai le auala na matou oʻo ai i le tulaga o loʻo i ai nei o le Web 3.0. Ma mulimuli ane, o le a tatou vaʻavaʻai atili i le lumanaʻi, e vaʻai poʻo le a se mea e ono i ai le Web 4.0.
Se Talafaasolopito o le Upega Tafa'ilagi
Upega Tafaʻilagi 1.0: Le Amataga o le Upega Tafaʻilagi
Upega tafa'ilagi 1.0 o le faaupuga fa'aaoga e fa'amatala ai le amataga o le initaneti.
Protocols e pei o le TCP/IP, ta'imua i taumafaiga su'esu'e mai le Defence Advanced Research Projects Agency (DARPA), fa'ataga mo komepiuta feso'otaiga e feso'ota'i ai le tasi ma le isi.
E leʻi umi ae taʻua le suʻesuʻega o le "Initaneti".
O lenei initaneti e tele lava ina faia i luga ole itulau upegatafa'ilagi feso'ota'i.
E le pei o le upega tafa'ilagi e pei ona i ai i aso nei, o le tulaga quo o le Web 1.0 e na'o le faitau. E le'i i ai ni mea fa'afeso'ota'i, fa'atasi ai ma le tele o itulau i luga ole laiga o lo'o iai itulau fa'ata'atia.
O le a tele lava ina e mauaina se auala e fa'ata'atia ai i le taimi lena. O itulau uepi ta'itasi e masani lava o se aofa'iga o tusitusiga ma ata i luga o se papa'e papa'e.
O le suʻesuʻega muamua o le initaneti na faʻafouina.
Ose faiga fou e fa'asoa atu ai fa'amatalaga i so'o se tasi i le lalolagi atoa, pe a mafai ona latou maua le faiga.
I fafo atu o le faʻasalalauina o le tamaoaiga o faʻamatalaga, peitaʻi, e leai se isi mea e fai e tagata faʻaoga. A'o amata ona maua e le initaneti le tele o tagata fa'aoga, na vave ona mana'omia le fa'aleleia o le upega tafailagi.
Upega Tafaʻilagi 2.0: Aumai Fesoʻotaʻiga i luga ole Upega Tafaʻilagi
I le taufaaiuiuga o le 1990s, o le manaoga mo le fefaʻasoaaʻi, galulue faʻatasi, ma fesoʻotaʻiga i luga o le initaneti na faʻatupulaia tele.
O lenei mea na taʻitaʻia ai tekinolosi eseese e faʻasalalau se tausaga fou mo le initaneti. O Darcy Dinucci, o se tusitala ma le web designer, na ia fau le upu Web 2.0 e faamatala ai lenei tausaga fou.
Na fa'ailogaina se suiga fa'ata'ita'iga mai itulau fa'ata'ita'i i luga ole laiga i luga ole laiga feso'ota'iga.
O le Upega Tafa'ilagi 2.0 e mafai ai e tagata ona fausia nu'u i luga ole laiga.
E le'i umi ae fa'alauiloa le tele o upegatafa'ilagi feso'ota'iga, blogs, wikis, ma fa'asalalauga fa'asalalauga. Mo le taimi muamua, e mafai e tagata fa'aoga ona saofagā i mea o le upega tafa'ilagi nai lo le na'o le faitau i ai. Na mafua ai le siitia o le e-commerce, lea e le gata e mafai ai e tagata faʻaoga ona faʻatau ma faʻatau atu oloa, ae tuʻu ai foʻi iloiloga.
O le 2010s na vaʻaia le tulaʻi mai o tulaga faʻapitoa mo le faʻasoa ma le lolomiina o mea.
Platforms e pei o Youtube, Instagram, ma Facebook ua maua se auala e faʻatupe ai le matafaioi fou a le Initaneti o se maketi o manatu ma e oʻo lava i se auala e faʻaalia ai.
Ua avea lou faasinomaga faafuainumera ma se vaega fou o le tagata. Na vave ona feavea'i le initaneti ona o le si'itia o telefoni feavea'i, ma maua ai le faitau piliona o tagata avanoa i nei masini komepiuta.
E le'i umi ae saunia le ala mo le isi oso i luma ole upegatafa'ilagi.
Upega Tafaʻilagi 3.0: AI ma Faʻamatalaga Tele
Ua tatou ola nei i se taimi o Big Data.
A'o fa'ateleina fa'amatalaga o lo'o tu'uina atu i luga ole initaneti, o nei fa'asalalauga tetele o lo'o i ai fa'amaumauga taua o lo'o fa'aola ai se ituaiga fou o le tamaoaiga.
E pei ona taʻua e le WIRED Magazine i le 2014, o faʻamaumauga e fou suauu. O le tele o faʻamatalaga, ma le faʻaogaina o le initaneti ua faʻatulagaina le vaaiga mo le isi laasaga o le Upega Tafaʻilagi.
Ole fa'amatalaga ole uiga tonu ole Web 3.0 e eseese.
Tim Berners Lee, o le tagata suʻesuʻe o le Upega Tafaʻilagi a le Lalolagi, na faʻamatalaina o se "semantic web" e tuʻuina atu ia te oe le avanoa i se "punaoa faʻamatalaga le talitonuina".
Na ia valoia e le o toe umi ae mafai e le upega tafailagi ona malamalama i sootaga lavelave i le va o manatu i le lalolagi moni. Upega tafa'ilagi 3.0 e sili atu nai lo fegalegaleaiga tagata-i-tagata, ma se taulaiga fou i tagata fa'aoga e fegalegaleai ma Atamai fa'apitoa.
O lenei vaega o le upega tafaʻilagi ua tuʻufaʻatasia i o tatou olaga i aso faisoo.
Matau i taimi uma e te fesili ai ia Siri poʻo Google Fesoasoani mo le tau, poʻo ai na manumalo i le Ipu a le Lalolagi i le tausaga talu ai. Tekinolosi pei ole WolframAlpha po'o le Google's Knowledge Graph e mafai ai e komepiuta ona fa'avasega la tatou gagana ma fa'amatala e pei ona faia e tagata.
Algorithms ua uma ona fa'atumuina a tatou tala fou fafaga ma fautuaga i mea e talafeagai ia i tatou.
A o tele faʻamaumauga e aoina, o nei algorithms o le a sili atu le mamana.
O lenei faʻamatalaga o le Upega Tafaʻilagi 3.0 o loʻo i luga o le auala e avea ai ma se vaega o le manatu autu o le mea ole initaneti.
O le a se mea e ono sosoo mai?
O le a le Uepi 4.0?
I le talafaasolopito atoa o le initaneti, ua faʻateleina le faʻaogaina o le tagata faʻaoga.
Va'ai faalemafaufau i se lalolagi i le taimi nei e leai se sa'o-autometi, poʻo fesoʻotaʻiga paʻi, poʻo ni faʻatonuga leo. E ui lava i ia alualu i luma, matou te leʻi iloa atoatoa se poto masani atoatoa.
O o tatou lava manatu e mana'omia pea taumafaiga tele e fa'aliliu fa'atekinolosi, e fa'atapula'a i le vave e mafai ona tatou taina pe tautala. O le isi oso tele i le faʻaogaina o le upega tafaʻilagi, o le Web 4.0, e tatau ona faʻafefe ai le va i le va o le komepiuta ma le mafaufau.
O se valo'aga mata'utia o le Web 4.0 e mafai ona fa'amatalaina o le "symbiotic web", o se feso'ota'iga symbiotic i le va o le tagata ma le masini.
I le taimi nei i le lumanaʻi, o le a lava le alualu i luma AI e faʻamatalaina o tatou lava manatu e faʻatautaia ai le upega tafaʻilagi.
Ole upegatafa'ilagi atonu e le lava le fa'auluina ile 2D-screen, nai lo le filifili mo Virtual Reality po'o Augmented Reality technology e fai ma isi fa'aoga.
O se vaega tele o le Upega Tafaʻilagi 4.0 vaʻaia o le taʻavale e puʻeina atoatoa le poto masani a le tagata.
Ua faasolosolo malie lava ona sui le initaneti mai le i ai o tusitusiga, i le fetuutuunai o ata ma vitio. E le o se fa'aliga le fai atu e le o toe mamao ona tatou fetuutuunai aafiaga i luga ole laiga e pei o le olaga, faatofuina le tagata faʻaoga ma o latou lagona uma aʻo latou faʻatautaia se lalolagi fou numera.
I nai vaega o lo'o soso'o mai, o le a matou su'esu'eina po'o a tekinolosi e ono aumaia e uiga i le Upega Tafa'ilagi 4.0, aisea tatou te aga'i atu ai i lena itu, ma lu'itau e ono o'o mai i lenei su'esu'ega fou.
Le Tekinolosi i Tua o Upega Tafa'ilagi 4.0
O nisi nei o tekinolosi fa'atosina e ono mafai ai ona fa'ataunu'uina le isi fa'aleleia o le upegatafa'ilagi.
Fai'ai-Komepiuta Feso'ota'iga (BCIs)
O 'au su'esu'e ua mae'a faia ni fa'agasologa i le matata o le neurotechnology.
le kamupani Neuralink, Faʻavaeina e Elon Musk, ua uma ona faia faʻataʻitaʻiga manuia o le faiʻai uaealesi implants i luga manu. E le o toe mamao, o nei feso'ota'iga fai'ai-komepiuta (BCIs) o le a fa'atagaina i tatou e fegalegaleai lelei ma pulea masini o lo'o siomia ai i tatou.
le Feteenaʻi
O lo'o faia fo'i fa'agaioiga tetele a le au fa'atekinolosi i le va o mea moni ma fa'ateleina.
Kamupani e pei o Facebook ma Microsoft o loʻo teu faʻafaigaluega i tekonolosi metaverse, lea atonu e iai se aso e avea ma masani mo fegalegaleaiga tagata-i-tagata.
AR software pei nMoi ma o tekonolosi mata'imata o lo'o fa'afouina le auala tatou te fegalegaleai ai ma le upega tafa'ilagi e ala i le ufiufi o le lalolagi fa'aletino i fa'amatalaga mata'utia.
Suesuega Faapitoa o Faamatalaga faato
AI ma ML algorithms o le a manaʻomia ile Upega Tafaʻilagi 4.0 e faʻatautaia ai le tele o mea e manaʻomia e sau mai le faiʻai o le tagata ma le lalolagi faaletino o loʻo siomia ai i tatou.
Mo se faʻataʻitaʻiga, ua uma ona tatou vaʻaia le tele o faʻaleleia o taʻavale taʻavale i le auala latou te faʻaogaina ai le ML ma le vaʻaiga komepiuta e faʻamalamalama ai auala moni ma faʻalavelave faʻalavelave i se femalagaiga masani.
Le Initaneti o Mea
O le Initaneti o Mea e faasino i se fesoʻotaʻiga o masini o loʻo faʻapipiʻi i masini ma masini komepiuta e fesoʻotaʻi solo ma masini o loʻo siomia ai. O fale atamai ua leva ona faʻatupulaia i le lauiloa. Fesoasoani faʻapitoa e faʻamalosia e AI, pei ole Google Fesoasoani ma le Amazon Echo's Alexa, faʻatagaina tagata faʻaoga e talanoa ia latou masini.
Faatasi ai ma le Upega Tafaʻilagi 4.0, e mafai ona tatou vaʻai i le tulaʻi mai o aai atamai, faiga uma o atinaʻe e faʻaogaina lelei ma le mana o AI.
Aisea Tatou te Manaomia ai le Upega Tafa'ilagi 4.0?
O avanoa e suia ai pisinisi uma e tulaʻi mai pe a mafai ona faʻateleina o tatou mafaufau i le malosi o masini. O nisi nei o fa'aoga talafeagai ole Upega Tafa'ilagi 4.0 atonu e vave o'o atu ia te oe nai lo lou manatu.
1. Tekinolosi Fomai
I le taimi nei, o loʻo suʻesuʻeina fesoʻotaʻiga o faiʻai-komepiuta ma le folafolaga o le fesoasoani i tagata e iai faʻafitauli o le neural ma isi faʻafitauli. E le o toe mamao, e mafai e BCI ona fesoasoani i tagata tipitipi e pulea lima faʻapolofesa, pe fesoasoani e faʻapipiʻi tautala.
2. Puipuiga
E tele tagata suʻesuʻe ua uma ona faʻataʻitaʻiina pasi mafaufauga, o se isi auala e saini ai i au talosaga e te fiafia iai. E ono vave ona tatou saini i a tatou masini e ala i le mafaufau, e sili atu le saogalemu nai lo soʻo se ituaiga o biometrics i aso nei.
3. Aoga ma Nofoaga Faigaluega
A'o fa'amama fa'atekonolosi, e mafai ona tatou maua le Upega Tafa'ilagi 4.0 fa'afetaui e tagata lautele. E mafai ona fa'aoga BCI i se aso e fa'aleleia atili ai galuega, po'o le fa'aleleia atili o a'oa'oga. Vaai faalemafaufau i se tusi talosaga e iloa tonu le auala e aoao atu ai se autu patino ia te oe, ma le auala tonu e su'e ai oe mulimuli ane.
O le alualu i luma e mafai ona tatou faia i le virtual reality e mafai ona suia le auala tatou te galulue ai, aemaise lava talu ai ua sili atu le sailia o galuega mamao i le faʻamaʻi lata mai.
4. Se Ituaiga Fou o Faasalalauga Fa'asalalau
Ole Web 4.0 metaverse atonu ose nofoaga fou e fai ai fa'atasiga fa'aagafesootai.
A'o sili atu ona lauiloa a'oa'oga mamao ma galuega mamao, o le a iai se mana'oga e feso'ota'i ma pa'aga, uo, ma aiga fa'atekinolosi. O le VR ma le AR o le a mafai ai e tagata mai le lalolagi atoa ona feiloaʻi ma talatalanoa e pei o loʻo i ai i latou uma i le avanoa e tasi.
Lu'i mo le Upega Tafa'ilagi 4.0
E pei o so'o se isi lava tekonolosi, Web 4.0 o lo'o feagai ma ni lu'itau e tatau ona fo'ia a'o le'i avea ma tulaga fou.
Tagata Saogalemu
O feso'ota'iga fai'ai-komepiuta o le a mafai lava ona a'afia i gaioiga leaga. Talu ai o nei feso'ota'iga o lo'o i ai fa'amatalaga ma'ale'ale e uiga i le tagata, e ono avea ma fa'amoemoe mo le hacking, lea e ono tu'u ai le tagata fa'aoga i se tulaga leaga.
E le saogalemu atoatoa le tekinolosi Virtual Reality.
Ua iai lipoti o le fa'aumiumi o le fa'aogaina o le VR e fa'aleagaina ai le va'ai a le tagata fa'aoga ma e ono i'u ai i le faoa faamalosi. Seiloga e foia ia faafitauli saogalemu, o se faatofu moni lava Malamalama numera o le a le taliaina i totonu o le tulaga masani.
Faʻamatalaga patino
E tele naua le fa'atuatuaga e mana'omia i le va o tagata fa'aoga ma fa'apotopotoga.
Pe a avea masini ma vaega o tatou, o le umiaina o faʻamatalaga e faʻanenefu. E mafai ona avea BCI ma auala mo kamupani tekonolosi e maua ai tupe mai au faʻamatalaga.
Ua uma ona matou vaʻavaʻai i le tagi a le lautele ina ua faʻatau e Google le Fitbit i le 2019 mo le 2.1 piliona tala, ma tuʻuina atu ia i latou le avanoa i faʻamatalaga o le malosi o le faitau miliona o tagata faʻaoga. A'o fa'aauau pea ona faigofie le upegatafa'ilagi mo i tatou e fa'aoga, e tatau ona tatou mataala pe o fa'aogaina le tagata fa'aoga.
iʻuga
A'o fa'agasolo atu tekonolosi, o le initaneti e fa'afetaui e le gata i le gafatia o tekinolosi fou, ae fa'apea fo'i ma mana'oga o ona tagata fa'aoga.
O tagata na fananau ina ua mavae le 1990 e leʻi iloa lava se lalolagi e aunoa ma le initaneti.
O le tupulaga o lo'o i ai nei o tamaiti o le a le iloa lava se lalolagi e aunoa ma fa'asalalauga fa'aagafesootai. O tagata e fananau mai i le isi sefulu i le luasefulu tausaga e ono le iloa se lalolagi e aunoa ma se mafaufau faʻateleina.
Tekinolosi, e pei ona latou fai mai ai, o se pelu mata-lua.
O le atina'e o le upega tafa'ilagi ua atili ai ona matou feso'ota'i, ae i taimi uma i se tau. E taua tele mo tagata fa'atekonolosi ma atina'e i le lumana'i ona manatua le saogalemu ma le le faalauaiteleina o latou tagata fa'aoga.
Tusa lava pe faʻafefea ona faʻaalia nei atinaʻe fou, e tasi le mea e mautinoa: o le lumanaʻi e latalata atu nai lo le mea e te mafaufau i ai. Taʻu mai ia i matou le mea e te manatu o le isi mea tele i tekinolosi o le ai ai i faʻamatalaga!
Magda
E tusa ai ma le Web 4.0 ma le Neuralink Technology -> E mafai faapefea e se tagata ona pulea se masini i ona mafaufauga pe a le mafai ona ia pulea ona lava manatu