Azken urteotan, adimen artifiziala (AI) komunitate zientifiko eta laikoen gai ezagunenetako bat bihurtu da.
Baina zer da zehazki AI?
Gida zabal honek IAri buruz jakin behar duzun guztia aztertuko du, bere historia eta jatorritik gaur egungo aplikazioetara eta etorkizuneko potentzialetaraino.
Hasiberria edo esperientziadun profesional bat izan, gida honek AIaren ulermen osoa emango dizu. Beraz, has gaitezen!
Zer da Adimen Artifiziala?
Oro har, AI portaera adimentsu mota guztietarako termino orokorra da. Hitza grezierazko "arteen maitalea" eta latinezko "adimentua" hitzetik dator.
Beraz, funtsean, "adimen artifiziala" esan nahi du gizakiaren jokabideak imitatzen dituen ordenagailuan oinarritutako sistema bat den zentzuan.
Informatikaren adar bat da, ordenagailuek portaera adimenduna erakustea aztertzeaz arduratzen dena. Jokaera hau aurpegiak ezagutzetik ahozko aginduei erantzuteko edozer izan daiteke.
Adimen Artifizialaren Historia
Gauza askotan bezala, AI ez da ideia berria. Mendeetan egon da, baina 1950eko hamarkadan baino ez zen hartu. AIaren lehen erabilera antzinako greziarrek izan zuten.
Esaterako, hizkuntza prozesatzeko sistema bat sortu zuten, militarrekin eta negozioetan laguntzeko erabiltzen zena.
1950eko hamarkadaren amaieran, AI aireratzen hasi zen. Lehenengo mugarri nabarmena helburu orokorreko lehen AIaren sorrera izan zen, "Eliza" izenez ezagutzen dena.
Joseph Weizenbaumek Eliza garatu zuen MITen 1960ko hamarkadan. AI jendea elkarren artean komunikatzen laguntzeko diseinatu zen, elkarrizketa ikasteko eta irakasteko modu gisa erabiliz. Eliza izan zen Turing proba gainditu zuen lehen programa informatikoa.
Turing proba AI sistema bikaina den ala ez zehazteko modu bat da.
Horren ostean, AI eremua lehertu zen. Gaur egun, AI oso aktiboa eta hazten ari den eremua da. AIren garapen zirraragarrienei buruz jakin dezakezu AI teknologia berriena irakurrita.
Zergatik behar dugu AI?
AI gero eta ezagunagoa da, gero eta teknologia-enpresa gehiagok bere potentziala jabetzen diren heinean. Azken finean, AI erabiltzen dugu Google-ren bilaketetatik hasi eta Siri-ra gure iPhoneetan.
Orduan, zer da arazo handia?
AI giza garuna baino sistema eraginkorragoak sortzeko modu bikaina da. AI sistemek esperientziatik ikasi eta informazioa azter dezakete gizakiek ezin duten moduan.
Adibidez, AI sistemak bikainak dira ematen dizkiegun datu guztiak hartzeko eta informazio horretan oinarrituta erabakiak nola hartzen ikasteko.
AIaren beste adibide bikain bat Google bilatzailea da. Hain da adimentsua, non 500 milioi orrialde baino gehiagoko informazioa bilatu dezake segundo baten zati batean. Baina, iraganean, mota horretako bilaketak gizaki oso bat behar izan zituen urteak egiteko.
Datu interesgarria da informazio asko azkar prozesatu dezakeela. Giza garunak minutuko ehun hitz inguru soilik prozesatu ditzake. Hala ere, AIk datuak minutuko 100,000 hitz inguru prozesatu ditzake. Horrek esan nahi du AI gizaki bat baino askoz eraginkorragoa izan daitekeela.
Nola funtzionatzen du AI?
Lehenik eta behin, ulertu behar dugu nola giza garuna funtzionatzen du. Informazioa nola gordetzen dugun kontua da. Giza garuna neurona izeneko zelula kopuru kontaezin batez osatuta dago. Neurona hauek gure pentsamendu eta erabakiak hartzeko guztien arduradunak dira.
Neuronak beste neuronekin konektatzen dira sinapsien bidez. Sinapsi hauek neuronak lotzen dituzten zubi txikiak bezalakoak dira. Zerbait berria ikasten dugunean, gure garuneko neuronak konektatzen dira sinapsi berriak sortzeko. Horrela gordetzen dugu informazioa.
Era berean, informazio hori gogoratu nahi dugunean, informazio hori gordetzeko erabiltzen diren sinapsietara sar gaitezke. Horrela hartzen ditugu erabakiak.
Garunak nola funtzionatzen duen ulertzen dugunean, AI nola funtzionatzen duen ulertzen has gaitezke. Eta gero, AI hobeto funtzionatzen ikas dezakegu.
Bi AI mota nagusi daude. Hauek arauetan oinarritutako AI eta ikaskuntza AI dira.
Arauetan oinarritutako IA
Hau da AI mota oinarrizkoena. Hau da ordenagailu bati jarraitu beharreko arau multzo bat ematen diogunean. Arau hauek ordenagailuak ulertzeko moduan ezartzen dira. Hau AIaren oinarrizko forma bat da.
Adibidez, ordenagailu bati aurpegia ezagutzeko esaten dion programa bat arauetan oinarritutako AI sinple bat da. Programak aurpegiari eta pertsonari buruzko informazio guztia gorde dezake datu basean.
Ondoren, aurpegi berri bat aurkezten zaionean, aurpegi berria aurpegien datu-basearekin aldera dezake. Bat-etortze bat aurkitzen badu, ordenagailuari aurpegi hori ezagutzeko esan diezaioke.
AI mota honen adibiderik ohikoena jokoetarako programa bat da.
Antzina, programa hauek guztiak modu jakin batean idazten ziren. Programatzaileak programari joko bat zer zen ulertu behar zuen. Gero, partida irabazteko behar zena irakatsi behar izan zion programari.
Gaur egun, AI sistemak modu generikoago batean idatz daitezke. Programatzaileak ez dio AIari joko bat zer den irakatsi behar. Horren ordez, AIari jokoa nola jokatu jakiteko arauak eman behar dizkio.
AI ikastea
Hau da, ordenagailuari bere kabuz nola ikasten irakasten diogu. Hau AI forma aurreratuagoa da.
Esaterako, demagun kutxa bat hartzeko gai den robot bat eraikitzen ari garela. Robot honek esperientziatik hau nola egin ikasi beharko du. Robotak kutxa bat jasotzeko informazio guztia gorde beharko du.
Ondoren, kutxa berri bat aurkezten zaionean, informazio hori erabil dezake kutxa jasotzeko.
Hau da Amazon-en Alexa-k erabiltzen duen AI mota.
Adimen artifizialaren etorkizuneko potentziala
Orain AI-ak nola funtzionatzen duen oinarrizko ulertzen dugunean, etorkizunean AI-ak nola lagun gaitzakeen ikus dezakegu. AIk gauza asko automatizatzeko aukera emango digu. AI erabil dezakegu lanpostuak bilatzeko, arazo medikoak diagnostikatzeko, produktu berriak diseinatzeko eta erabakiak hartzen laguntzeko.
Baina, AIren alde txarra ere badago. Lanpostu asko ordezkatuko ditu.
Produktu hobeak egiteko eta jende gutxiagorekin gauza gehiago egiteko gai izango gara. Bestalde, denbora gutxiagoan gehiago lan egiteko aukera ematen digu.
Etorkizunean, AI rol asko hartzen ikusiko dugu. Baina, oraintxe bertan, IA datuen analisia eta informazioa berreskuratzeko erabiltzen da batez ere.
Ondorioa
AIrako potentzial handia dago.
Hala ere, AIren etorkizuna airean dago oraindik. Ez dakigu etorkizuna zer den.
Horregatik ezinbestekoa da IAk lanaren etorkizunean nola eragingo duen ulertzea. Jakin behar dugu zertan sartzen garen eta AIaren ondorioak.
Hala ere, AI dagoeneko eragin handia ari da gure eguneroko bizitzan eta gure ekonomian.
Utzi erantzun bat